قطعا همه ما عاشق لمس پوست نرم و لطیف نوزادان هستیم، پوست کودکان و نوزادان اگر چه بسیار زیبا و لطیف است اما گاهی می‌تواند چالش برانگیز باشد. اگر نوزاد در خانه دارید پس قطعا می‌دانید بروز بثورات، سوختگی، جای پوشک یا هر عارضه کوچکی روی پوست آن‌ها تا چه اندازه می‌تواند نوزادان را ناراحت و بدخلق کند. اگر چه فرزند شما کامل است اما پوست او کامل نیست و پوست حساس او همواره مستعد مشکلات پوستی فراوانی است. امروز قصد داریم در این مقاله مهمترین نکات مراقبت از پوست نوزادان و کودکان را با هم مرور کنیم.
برای روشن شدن پوست کودک چه باید کرد؟
یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مادران در روزهای اول تولد و حتی سال‌های کودکی رنگ پوست فرزندانشان است. بیشتر مادران دوست دارند کودکی با رنگ پوست روشن داشته باشند. البته که رنگ پوست نوزادان تا حدود زیادی به عوامل وراثتی بستگی دارد اما جدا از آن، نوزادان در روزهای اول تولد رنگ پوستی تیره و حتی مایل به قرمز دارند. اما خب جای نگرانی نیست بیشتر این قرمزی بخاطر فشار هنگام تولد است و اینکه پوست نوزاد هنوز به محیط خارج از رحم مادر عادت نکرده است. گذشت زمان می‌تواند بهترین درمان برای این مشکل باشد و اصلا نیازی به اقدام خاصی ندارد.
اما گاهی رنگ غیر طبیعی پوست نوزادان می‌تواند علت‌های دیگری داشته باشد. زردی، مشکلاتی قارچی یا مخمری که باعث جوش‌های سرسفید می‌شوند، آلرژی و اگزما مواردی هستند که نیاز به توجه بیشتر دارند و در صورت مواجه شدن با آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید. اما در حالت کلی مراقبت‌هایی وجود دارد که اگر روی پوست نوزاد خود انجام دهید دچار مشکل نخواهد شد و به روشن شدن و روشن ماندن پوست آن‌ها کمک می‌کند.
مراقبت از پوست نوزادان در برابر آفتاب
توصیه ما به شما این است که تا حد امکان پوست نوزاد خود را از نور خورشید دور نگهدارید. مدت زمان قرار گرفتن در خارج از خانه را به حداقل برسانید و در هنگام بیرون رفتن حتی در زمستان پوست صورت و بدن آن‌ها را بپوشانید. توصیه‌های لازم برای مراقبت از پوست نوزادان در خارج از خانه:
- استفاده از ضدآفتاب برای کودکان بالای شش ماه
- پوشاندن گردن و سر با کلاه‌های لبه دار
- پوشاندن پوست بدن با لباس‌های خنک و سبک
- تغذیه کودک با شیر خشک یا شیر مادر جهت جلوگیری از هیدراته شدن بدن نوزاد
- بیشتر قسمت‌های سایه را برای عبور انتخاب کنید
- ساعات ۱۰صبح تا ۱۶ عصر اشعه UV در بیشترین حالت خود قرار دارد این ساعات را برای بیرون رفتن انتخاب نکنید.
رفع خشکی پوست نوزادان
طبیعی است که گاهی روی پوست کودکان و نوزادان قسمت‌های خشکی وجود داشته باشد که بیشتر آن‌ها نیاز به درمان خاصی ندارند و به خودی خود رفع می‌شوند. استفاده از مرطوب کننده و لوسیونهای بدون رنگ و بو در صورتی که مشکل شدت بیشتری یافت مانعی ندارد. بهترین مرطوب کننده‌ها برای پوست نوزادان و کودکان روغن‌های طبیعی نظیر روغن زیتون، نارگیل یا روغن تخمه آفتابگردان هستند.
نکات مهم برای حمام کردن نوزادان
نکته مهم برای حمام کردن نوزادان زمان حمام کردن آن‌ها است. سوالی که شاید ذهن والدین را گاهی بیش از حد به خود مشغول می‌کند این است که فاصله بین دو حمام باید چقدر باشد. اینکه شما نوزاد خود را منظم حمام کنید خوب است اما نیازی نیست هر روز این کار را انجام دهید. شما می‌توانید برای تمیز نگهداشتن پوست نوزاد خود بین دو حمام از دستمال مرطوب و آب ولرم استفاده کنید. اما نکاتی که حین حمام باید رعایت کنید:
- از یک اتاق گرم برای حمام کردن نوزاد استفاده کنید.
- پروسه حمام را زیاد طولانی نکنید بین ۵تا۱۰ دقیق کافی است.
- از آب داغ استفاده نکنید، بهترین گزینه آب ولرم است.
- بعد از حمام پوست نوزاد را کاملا خشک کنید.
- از صابون‌های مخصوص کودکان بدون عطر و رنگ استفاده کنید.
- کودکان را بدون مراقب درون وان یا حمام نگذارید.
محرک و آلرژی زا را از پوست کودکان دور نگهدارید
همانطور که می‌دانید پوست کودکان و نوزادان بسیار حساس است و عوامل تحریک کننده می‌توانند باعث ایجاد واکنش آلرژیک یا درماتیپک تماسی در آن‌ها شوند. چند مورد از چیزهایی که باعث بروز آلرژی روی پوست نوزاد می‌شود شامل موارد زیر است :
- برخورد برخی فلزات
- بزاق دهان
- صابون‌ها و مواد شوینده نامناسب
- عطرها و لوسیون‌ها
- ادرار
- رنگ‌ها
- لاتکس
در ادامه چندین راه حل پیشنهادی برای درمان مشکلاتی پوستی ناشی از تماس با مواد آلرژی‌زا به شما ارائه می‌دهیم.
- دوری از ماده‌ای که باعث بثورات شده است
- پوشاندن لباس‌های گشاد و لطیف
- حمام کردن روزانه تا زمان رفع جوش و بثورات
- استفاده از صابون‌ها و لوسیونهای فاقد بو و ضد حساسیت.
کوتاه نگهداشتن ناخن کودکان
شاید تصور کنید کوتاه کردن ناخن ربطی به مراقبت از پوست نوزادان و کودکان ندارد، اما حقیقت این است که داشتن ناخن بلند در نوزادان می‌تواند باعث ایجاد مشکلات پوستی برای آن‌ها شود. علت این مسئله هم این است که ناخن‌های بلند و تیز می‌توانند باعث ایجاد خراش و زخم روی پوست صورت و بدن نوزادان و کودکان شوند. جالب است بدانید رشد ناخن بچه‌ها خیلی بیشتر از افراد بالغ است به همین دلیل ممکن است مجبور شوید هفته‌ای یک یا دوبار آن‌ها را کوتاه کنید.
برای کوتاه کردن ناخن نوزادان می‌توانید از سوهان مخصوص و غیر فلزی استفاده کنید، به علاوه ناخن گیر‌های مخصوص گرفتن ناخن نوزادان نیز در بازار موجود هستند که می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید. مواظب باشید ناخن‌ها را بیش از حد از ته نگیرد. برای جلوگیری از حرکت دادن ناخواسته دست‌ها توسط نوزادان بهتر است این کار را زمانی که خواب هستند انجام دهید.
مواظب جوش‌های ناشی از گرما باشید
یکی از کارهایی که برای روشن شدن پوست کودک باید انجام دهید درمان جوش‌های قرمز پوستی و به طور کلی جلوگیری از بروز آن‌ها است. راش گرمایی در واقع به جوش‌هایی گفته می‌شود که در اثر گرم شدن بیش از حد پوست نوزادان بوجود می‌آیند. این جوش ها اغلب در نواحی که پوست روی هم قرار می‌گیرد یا منافذ پوست توسط چربی یا روغن‌ها بسته شده است شکل می‌گیرند. برای درمان این جوش‌ها بهتر است اجازه ندهید منافذ عرق پوست بسته شوند. شستشو با آب خنک یا پارچه مرطوب برای درمان می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
اگر بعد از سه روز بثورات بهبود نیافت، اگر جوش‌ها چرکی و عفونی بنظر می‌رسند و در صورتی که تب کودکتان بالا بنظر می‌رسد به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
مراقبت از بند ناف
مراقبت از بند ناف را هم می‌توانید به عنوان بخشی از برنامه روتین پوستی کودکان در نظر بگیرید. معمولاً دو تا سه هفته بعد از تولد نوزاد زمان لازم است تا بند ناف از بدن او جدا شود. طی این مدت بهتر است پوست این ناحیه را خشک نگهدارید. بند ناف را دستکاری نکنید و سعی نکنید آن را بظور جدا کنید. نیازی به هیچ ماده نرم کنند، مرطوب کننده، ضدعفونی کننده و حتی الکل برای زودتر جدا شدن ناف نیست. هر زمان که وقتش برسد بند ناف به راحتی جدا خواهد شد پس بهتر است تا آن زمان صبر کنید.
در صورت مشاهده قرمزی، تورم، خون‌ریزی زیاد، ترشحات بد بو و عفونت اطراف بند ناف بهتر است به پزشک مراجعه کنید. هر گونه تب بالای صد درجه فارنهایت را در این دوران جدی بگیرید و با پزشک در میان بگذارید.
با مشکلات پوستی نوزادان و کودکان چه کنیم؟
روتین پوستی برای کودکان که توسط مادران در نظر گرفته شده از نوع پوشک، صابون ، جنس لباس و مرطوب کننده‌ها گرفته تا فواصل بین حمام و تعویض پوشک اگر به درستی انجام نگیرد می‌تواند باعث بروز انواع مختلفی از مشکلات پوستی شود. ما امروز قصد داریم چند نمونه از مشکلات پوستی رایج در کودکان را به شما معرفی کنیم و راه‌حل‌های کاربردی برای درمان آن‌ها را مرور کنیم.
میلیا برجستگی‌های سفید رنگ
میلیا در واقع به برجستگی‌های سفت و سفید رنگی گفته می‌شود که روی پوست کودکان و بزرگسالان ظاهر می‌شوند. میلیا ممکن است روی هر قسمتی از بدن بروز کند اما اغلب روی صورت اتفاق می‌افتد. خبر خوب این است که در اغلب موارد میلیا در کودکان به خودی خود رقم می‌شود، اگر چه این عارضه در سالمندان و بزرگسالان نیاز به دخالت پزشک و حتی جراحی دارد.
عفونت قارچی در نوزادان
مشکلات قارچی روی پوست نوزادان بیشتر زمانی رخ می‌دهد که کودک یک دوره آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد. ظاهر عفونت‌های قارچی با توجه به اینکه در چه ناحیه‌ای از پوست شما قرار دارند می‌توانند شکل متفاوتی هم داشته باشند. برفک روی زبان و داخل دهان ظاهر می‌شود و به شیر خشک شده شباهت دارد. راش پوشک که قارچ به رنگ قرمز روشن است که اغلب با جوش‌های ریز ظاهر می‌شود. برای درمان این قارچ‌ها بهتر است به پزشک مراجعه کنید. با مصرف یک دوره داروی ضد مخمری این مشکل به سادگی رفع خواهد شد. پزشکان اغلب برای درمان برفک دهان یک داروی خوراکی مایع و برای راش پوشک یک پماد ضد قارچ تجویز می‌کنند.
کلاهک گهواره
کلاهک گهواره نام یک عارضه پوستی است که اغلب بخاطر وجود چربی اضافی روی پوست نوزادان بوجود می‌آید. این عارضه که معمولاً در همان ماه‌های اول تولد به طور کامل رفع می‌شود به شکل راش پوسته دار، مومی شکل، قرمزی روی پوست سر، ابروها پشت گوش و اطراف بینی دیده می‌شود. برای درمان این عارضه نیز می‌توانید به متخصص اطفال مراجعه کنید در چنین شرایطی وی احتمالاً یک شامپوی مخصوص، روغن بچه یا کرم‌ها و لوسیونهای مخصوص را تجویز می‌کند.
اگزما
بلاخره می‌رسیم به یکی از چالش برانگیزترین مشکلات پوستی شایع در نوزادان که اغلب با سوزش و خارش همراه است. اگزما ظاهری قرمز رنگ با جوش‌های متعدد بد خیم دارد. اگزما با گذشت زمان خشک، زخیم‌تر و پوسته پوسته می‌شود. شما ممکن است روی قسمت‌های مختلفی از بدن نوزاد همچون آرنج، اطراف لب و پشت زانوی نوزاد آن را مشاهده کنید. برای درمان آن لازم است عامل تحریک کننده را پیدا کنید و از هر گونه تماس آن با پوست جلوگیری کنید. در صورت وخیم شدن وضعیت با پزشک مشورت کنید. این عارضه در کودکانی که سابقه خانوادگی آسم آلرژی یا درماتیت آتوپیک دارند بیشتر دیده می‌شود.
خال‌های مادرزادی
ممکن است شما روی پوست نوزاد خود خال‌هایی را مشاهده کنید که ارثی نیستند اما از زمان تولد وجود داشتند. خال‌های گوشتی و یا خال‌هایی که تنها با تغییر رنگ پوست دیده می‌شوند ممکن است مدتی بعد از بین بروند و یا تا آخر عمر با کودک شما بمانند. البته این خال‌ها دردناک و همراه با قرمزی و تورم نیستند و اغلب افراد با خال‌های مادرزادی خود مشکلی ندارد مگر اینکه روی صورت و نواحی قابل دید بدن باشد.
جوش‌های سر سفید
جوش‌های سر سفید کودکان بر عکس نوجوانان ناشی از چربی پوستی یا تغییرات هورمونی نیست بلکه می‌تواند نشان دهنده یک قارچ مخمری باشد. البته این جوش‌ها نیز بعد از گذشته ماه‌های اول خود به خود رفع می‌شوند و نیاز به درمان خاصی ندارند .اگر بعد از چهارماهگی همچنان این جوش‌ها با تعداد زیاد مشاهده شوند بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
روتین پوستی برای کودکان
اما سوال مهم این است بهترین روتین پوستی برای کودکان کدام است؟ چه محصولات بهداشتی و مراقبتی را باید به طور مداوم برای کودکان استفاده کنیم؟ از مصرف چه موادی روی پوست کودکان اجتناب کرد؟
- ضد آفتاب یک روتین پوستی مناسب برای کودکان بالا شش ماه است که از پوست آن‌ها در برابر آفتاب محافظت می‌کند. همچنین می‌توانید از پماد زینک اکساید روی پوست آن‌ها استفاده کنید.
- از محصولات مراقبتی بی رنگ، بدون بو، بدون سولفات، پارابن و فتالان برای شستشو و مرطوب کردن پوست آن‌ها استفاده کنید.
- حمام کردن نوزادان را بیشتر از پنج دقیق طول ندهید.
- بعد از حمام قبل از خشک شدن کامل پوست از لوسیون مخصوص کودکان روی پوست آن‌ها استفاده کنید.
- ماساژ کودک را با روغن‌های طبیعی امتحان کنید چرا که باعث آرامش و رفع مشکلات پوستی در آن‌ها می‌شود.
- پوست کودک را همواره تمیز، خشک و خنک نگهدارید.
